طالقان
بازگشت به معرفی روستاهاشهرستان طالقان به مرکزیت طالقان، یکی از شهرستانهای استان البرز در کشور ایران است.شهرستان طالقان از شمال با استان مازندران، از شمالغربی با منطقه الموت، از جنوب با شهرستان ساوجبلاغ، از جنوب غربی با فشگلدره و شهرستان آبیک همجوار است.
منطقه کوهستانی طالقان در ۹۰ کیلومتری شهر کرج قرار گرفتهاست. این ناحیه زیستگاه حیات وحش و گونههای متنوع گیاهی است که واجد ارزشهای تفرجگاهی هستند. منطقه طالقان به غیر از آثار ارزشمند طبیعی که در خود جای دادهاست، اماکن تاریخی ارزشمندی نیز دارد که بر جاذبههای آن میافزایند. این ناحیه قبل از تشکیل استان البرز جزئی از استان تهران بودهاست و فاصله آن با شهر تهران ۱۳۳ کیلومتر میباشد.
شهرستان طالقان از دو بخش مرکزی و بالاطالقان و از ۴ دهستان جوستان، کنارود، پایین طالقان و میان طالقان تشکیل شدهاست.
شاهرود طالقان
شاهرود رگ حیاتی این سرزمین دیر زمان است که از کوهپایههای شرقی آغاز و با طولی نزدیک به ۱۰۵ کیلومتر به غرب میرود. این شریان آبی بیش از ۱۵ رودخانه کوچک و بزرگ منطقه را که از چشمه سارها و برفابها سرچشمه میگیرند، همراه خود تا سپید رود میبرد تا با آبهای قزل اوزن آمیخته و راهی دریای خزر شود. دو آبشار در روستاهای اوچان و جوستان و همچنین در هر کدام از روستاهای اورازان، کرکبود، آسکان، عسلک آبشارهایی جریان دارند، دو چشمه آب معدنی در روستاهای عسلک و لمبران (بنام سه کوچ) و یک چشمه آب معدنی شرب در جوستان قرار دارد که دو چشمه معدنی ذکر شده یکی از نقاط تفرجی طالقان محسوب میشود.
کوهها:
شاه البرز
شاه البرز، نام رشتهکوه و قلهای است در رشته کوه البرز به ارتفاع حدود ۴۲۰۰ متر. این رشتهکوه، مرز طبیعی استانهای البرز و قزوین را تشکیل میدهد. دامنهٔ جنوبی آن به طالقان و دامنهٔ شمالی آن به درهٔ الموت از استان قزوین مشرف است.
علم کوه
از دیگر آثار طبیعی ارزشمندی که در طالقان مشاهد میشود میتوان به کوههای بلند و صخرهای و یخچالهای طبیعی در جنوب علم کوه نزدیک روستای پراچان اشاره کرد که هر ساله کوهنوردان بسیاری برای صعود به ارتفاعات به آن نواحی رهسپار میشوند. علم کوه واقع در در منطقهٔ تخت سلیمان در استان مازندران، نام کوهی با ارتفاع قلهی ۴۸۵۰ متری بوده و از جبهه جنوبی مشرف به شهرستان طالقان است. قلّهٔ علم کوه پس از دماوند دومین قلهٔ مرتفع ایران بهشمار میرود. بیشتر شهرت این قله به خاطر دیوارهای است که در دامنهٔ شمالی آن واقع است و دارای فنیترین و سختترین مسیرهای سنگنوردی و دیوارهنوردی در ایران است. این دیواره در ایران، جایگاهی مانند کی۲ در جهان را داراست. روستای پراچان در طالقان نزدیکترین شهر طالقان به علمکوه است.
جمعیت
بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت شهرستان طالقان در سال ۱۳۸۵ برابر با ۲۵٬۷۸۱ نفر بودهاست.اما در سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ به آمار قبلی حدود هزار نفر اضافه شد و به تعداد ۲۶۹۷۶ نفر رسید. طالقان از حدود ۸۶ روستا تشکیل شدهاست. مساحت منطقه طالقان حدود ۱۲۰۰ کیلومتر مربع است و در ۳۶ درجه و ۱۲ دقیقه عرض شمالی و ۵۰ درجه و ۴۷ دقیقه طول شرقی، در شمال غرب شهر تهران قرار دارد.
صنایع دستی در طالقان
گلیم بافی روستا های طالقان
نمد مالی روستا های بالا طالقان
خراطی چوب در کولج طالقان
ریشه لغوی طالقان
دهخدا ریشه طالقان را تالکان دانسته، وی مینویسد: صاحب انجمن آرا و به تبعیت او مؤلف آنندراج، طالقان را معرب این کلمه دانستهاند: «تالکان و تلکان، نام دو ولایت است یکی در خراسان و دیگری در حوالی قزوین که نخست تلک؛ سنگی سفید و براق و معرب آن طلق، در آنجا یافته شد. بنابراین، این نام یافت و طالقان معرب آن است کذا فی القاموس». تالگان= طالقان: تات و تال نام ویس (طایفه و قوم) ایرانی ساکن در کرانههای دریای کاسپیان (مازندران) و کوهستانهای پیرامونی ایران و جمهوری آذربایجان است و پسوند «گان» در پارسی بمعنای جا و سرزمین میباشد که در کنارهم به معنی سرزمین تال و تازی آن (معرب) طالقان شدهاست.
زبان
طالقانیها به زبانهای فارسی، مازندرانی و تاتی طالقانی سخن میگویند. به عقیده برخی از صاحبنظران، زبان مردم طالقان به دو دسته مازندرانی و تاتی تقسیم میشود. روستاهایی که بین جوستان و کوههای کندوان قرار گرفتهاند به زبان مازندرانی سخن میگویند. از جوستان به سمت باختر «تات» زبان اند. لهجه تاتی آنها هم فارسی ولایتی است و چندان واژههای کهن را نگه نداشتهاند.